Jak to wszystko będzie wyglądać?
Badania prowadzone są w Pracowni Psychologii Snu Instytutu Psychologii UJ. Obejmują one:
- trzykrotny pomiar rytmu sen-czuwanie w różnych okresach od zakażenia (rejestracja ilości snu oraz pór zasypiania i budzenia się przy pomocy aktygrafu - niewielkiego, lekkiego urządzenia zakładanego na nadgarstek, niewymagającego obsługi i pozwalającego na zachowanie naturalnych dla osoby badanej nawyków i rytmu dnia; w ramach badania osoby badane noszą aktygraf przez dwa tygodnie, a pomiar ten powtarzany jest trzykrotnie, w różnych okresach od zakażenia - po 1, 3 i 6 miesiącach);
- badania kwestionariuszowe (odbywające się przed każdym pomiarem rytmu sen-czuwanie i po jego zakończeniu, trwające ok. 1-2h, w zależności od spotkania);
- badanie polisomnograficzne (całonocne laboratoryjne badanie snu, podczas którego osoba badana śpi podłączona do specjalistycznej aparatury; badanie odbywa się po zakończeniu pierwszego pomiaru rytmu sen-czuwanie).
W razie dodatkowych pytań prosimy o kontakt z kierownikiem projektu - dr Małgorzatą Hołdą (
Za udział w badaniu można otrzymać następujące wynagrodzenie:
- 120 zł za udział w pojedynczym (dwutygodniowym) pomiarze rytmu sen-czuwanie i towarzyszących mu badaniach kwestionariuszowych (łącznie 360 zł za udział we wszystkich trzech zaplanowanych pomiarach);
- 100 zł dodatkowo za udział w badaniu polisomnograficznym (łącznie 460 zł za udział w pełnym badaniu, czyli we wszystkich trzech zaplanowanych pomiarach rytmu sen-czuwanie i w badaniu polisomnograficznym).
Uczestnicy badania mają też możliwość odbycia spotkania ze specjalistą w dziedzinie snu, podczas którego otrzymają szczegółowe informacje na temat higieny snu oraz optymalnych sposobów radzenia sobie z problemami ze snem, a osoby, które spędzą noc w laboratorium, mogą dodatkowo otrzymać informacje na temat architektury swojego snu i wynik badania polisomnograficznego.
Badania są całkowicie poufne, a ich wyniki posłużą wyłącznie do celów naukowych. Zapraszamy wszystkich chętnych, którzy w ciągu ostatnich kilku tygodni uzyskali pozytywny wynik testu na covid (PCR lub antygenowego - także przeprowadzonego samodzielnie w domu).
O badaniu
Sen, jak pokazują wyniki wielu badań, jest kluczowy zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i funkcjonowania psychologicznego, istotne wydaje się zbadanie potencjalnych skutków zakażenia wirusem SARS-CoV-2 również w tym obszarze.
Skutki przechorowania Covid-19, szczególnie skutki długofalowe, są wciąż słabo poznane. Brakuje szczegółowych danych zarówno na temat rozpowszechnienia, jak i specyfiki problemów ze snem po zakażeniu SARS-CoV-2, szczególnie w grupach osób, które nie były hospitalizowane lub przeszły infekcję bezobjawowo. Planowane badanie będzie próbą określenia wzorców snu oraz jakości snu i problemów ze snem u osób, które zaraziły się wirusem SARS-CoV-2, a także ewentualnych trudności w codziennym funkcjonowaniu, spowodowanych problemami ze snem.
W kilku słowach o śnie
We śnie człowiek spędza około jednej trzeciej życia. Mimo to sen bardzo długo był uważany za mniej ważny niż aktywność w stanie czuwania. Obecnie jednak sen wraca do łask. Wyniki wielu badań pokazują bowiem, że nie jest on jedynie „biernym przeczekaniem ciemnej pory doby” i służy nie tylko regeneracji sił fizycznych organizmu, ale ma również zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania poznawczego. Takie procesy jak pamięć i uczenie, uwaga, a także rozumowanie i rozwiązywanie problemów są w znacznej mierze zależne od ilości i jakości snu.
Jest oczywiste, że dobry sen wpływa na koncentrację uwagi, koordynację wzrokowo-ruchową i ogólną sprawność psychofizyczną – człowiek wyspany znacznie lepiej niż zmęczony radzi sobie z różnego rodzaju zadaniami poznawczymi, wymagającymi skupienia, zręczności czy refleksu.
Wśród skutków niedoboru snu wymienia się przede wszystkim wzrost ciśnienia tętniczego i zwiększenie ryzyka chorób krążenia, spowolnienie metabolizmu glukozy, wzrost poziomu kortyzolu, hormonu odpowiedzialnego za reakcje stresowe oraz zmniejszenie wydzielania hormonu wzrostu. Niedobór snu może się również przyczyniać do częstych infekcji i sprzyjać rozwojowi chorób nowotworowych, cukrzycy oraz otyłości.
Problemy ze snem
Coraz więcej osób regularnie nie dosypia lub skarży się na różnego rodzaju zaburzenia snu i choć długość jest kwestią indywidualną – niektórym wystarcza tylko pięć godzin – to jednak niepokojące jest to że coraz więcej osób skarży się na niewyspanie. Przybywa też osób, które na sen „nie mają czasu”, ponieważ ważniejsze są dla nich obowiązki zawodowe, przyjemności, czy inne aktywności.
Nieliczne jak dotąd badania nad snem po zakażeniu SARS-CoV-2 sugerują, że zaburzenia snu i różnego rodzaju problemy w tym obszarze pojawiają się zarówno u pacjentów zakażonych koronawirusem w trakcie infekcji, jak i wymieniane są wśród jej powikłań. Pierwsze dane dotyczące występowania problemów ze snem w czasie pandemii Covid-19 wykazały, że to właśnie osoby zakażone SARS-CoV-2 stanowią grupę najsilniej dotkniętą trudnościami w tym obszarze. Stwierdzono ponadto, że pacjenci hospitalizowani z powodu Covid-19 po 6 miesiącach od infekcji cierpieli przede wszystkim z powodu zmęczenia i osłabienia, lęku i depresji oraz właśnie problemów ze snem. Co więcej, wirus SARS-CoV-2 może mieć działanie neuropatogenne, a u pacjentów chorujących na Covid-19 stwierdza się liczne powikłania neurologiczne. Jest zatem możliwe, że infekcja obejmuje również struktury ośrodkowego układu nerwowego odpowiedzialne za regulację rytmu snu i czuwania, w konsekwencji powodując problemy ze snem.